 |
 |
| Olieverfschilderij van Leo Wijnhoven | Erdogan leest Poetin de les |
Met het neerhalen van een russische straaljager boven Turkije en de ontstane conflictsituatie tussen Turkije en Rusland loopt het prille overleg tussen de westerse landen en Rusland voor het vormen van een ‘Grote coalitie’ met het Westen en Rusland tegen IS vertraging op of staat op losse schroeven.
Die grote coalitie betekent voor Erdogan de vrees dat één ‘Groot Koerdistan’ (Turks Koerdistan en de noordelijke delen van Syria, Irak en Iran) gezien wordt als oplossing voor duurzame vrede in het Midden-Oosten nadat IS verslagen is. Tot nu toe stelde Erdogan zich op als handlanger van IS door smokkelroute’s voor geld, wapens en strijders oogluikend toe te laten en als groot afnemer te functioneren van de olie van het Kalifaat. Een grote coalitie zou ook betekenen dat hij niet langer de Koerden in Irak en Syrië kan bombarderen, die immers als ‘grondtroepen’ van de westerse coalitie opereren.
Poetin vreest met de grote coalitie een voortzetting van de hegemonie van het Westen en de USA, die na de pijnlijke vernederingen door ingrijpende sancties tijdens de Krim en de Oekraine crisis, als eerste het vertrek van Assad vooraf als voorwaarde zullen stellen!
Was deze daad van NAVO bondgenoot Erdogan dus geen vergissing maar opzet om de slechte verhouding tussen de westerse bondgenoten en Rusland nieuw leven in te blazen of probeert Poetin Turkije, de aartsvijand van Assad, tegen zich in het harnas te jagen om het vredesproces te vertragen en Assad langer in het zadel te houden?
Beiden hebben bovendien baat bij de miljoenen Syrische vluchtelingen, die Europa aandoen. Erdogan laat zich betalen om ze tegen te houden met geld, met versnelde onderhandeling voor toetreding tot Europa en met versnelde visumafschaffing voor Turken, terwijl Poetin geen zoetere wraak kan bedenken om Europa sociaal maatschappelijk te ondermijnen.
Met deze masculiene dictators die persvrijheid, democratie, het volk en onnodige slachoffers aan hun laars lappen is het Syrisch conflict haast onoplosbaar. Zeker met Europa als feminiene, naïve en chaotisch verdeelde tegenhanger.
ArtCommunicator Peter Debets
Gerelateerd artikel
Assad drijft wig tussen Poetin en Erdogan
Bron: Turkije correspondant Marc Guillet
Vrienden worden vijanden
Dikke maatjes zouden ze zijn. Dezelfde karakters, regeerstijl en mega ambities voor hun landen. Als die nauwe persoonlijke band er was tussen de Turkse president Erdogan en zijn Russische ambtgenoot Poetin, dan is die nu kapot. Of spelen ze toneel voor hun eigen achterban?
‘Een dolkstoot in de rug’. Puur verraad. Zo noemde Poetin het neerschieten door een Turkse F-16 van de SU-24 straaljager in een eerste reactie. Gisteren gingen hij en zijn minister Lavrov (Buitenlandse Zaken) nog een stap verder. Er zijn sterke aanwijzingen dat het ging om een ‘geplande provocatie’, zei Lavrov.
Ook Poetin haalde voor een tweede keer fel uit. Hij sprak niet alleen van een ‘drama’ waarbij een van de piloten door Turkmeense moslim strijders werd doodgeschoten en de ander door het Syrische leger in veiligheid werd gebracht. “We zien dat de Turkse leiders in hun binnenlands beleid al jaren bezig zijn met een bewuste islamisering”.
Venijn
Dit zijn geen uitingen van verontwaardiging, protesten en beschuldigingen die gebruikelijk zijn bij een crisis van deze omvang. Uit het venijn van woorden als ‘dolkstoot’ blijkt dat Poetin zich echt persoonlijk verraden voelt door Erdogan, die hem kortgeleden op de G-20 topconferentie in Antalya nog ‘mijn beste vriend’ noemde en hem bij het afscheid in zijn gebrekkige Engels nog amicaal ‘See you’ toeriep.
Net zoals Erdogan (62) zich eerder door zijn ‘vriend’ en ‘broeder’ Assad persoonlijk verraden voelde toen deze weigerde Erdogans advies op te volgen om in overleg te treden met de oppositie, voelt Poetin (63) zich nu diep gekrenkt en in zijn eer aangetast.
In de machismo wereld van Turkije en Rusland zijn eer, respect en wraak veel belangrijker dan in het westen.
Poetin en Erdogan zijn beide heerszuchtige vaderfiguren die door hun aanhangers worden aanbeden als ‘grote leiders’. Staatsmannen waar zij tegenop kijken, omdat ze allebei een eind hebben gemaakt aan de eeuwenlange vernedering door het westen.
Ze zijn voorbeelden van de nieuwe autocraten die met verkiezingen aan de macht zijn gekomen, maar hun land besturen op een autoritaire manier. Dat Europa en Amerika beide leiders herhaaldelijk kritiseerde wegens hun gebrek aan respect voor democratische grondrechten schiep een band. Ze omarmen graag de slachtofferrol wanneer ze zich weer eens onheus bejegend voelen door het arrogante westen en het ‘christelijke Europa’.
Sinds Recep Tayyip Erdogan in 2003 premier werd, was er een persoonlijke klik met Poetin. Dat was bijvoorbeeld goed te zien tijdens hun lunch in Sochi in de zomer van 2005. Beide komen uit arme arbeidersgezinnen. Poetins vader was bij de marine. Erdogans vader was bij de kustwacht. Via de politiek klommen ze omhoog en proberen ze hun droom van een herstel van de oude glorie van hun landen – tsaristisch Rusland en het Ottomaanse Rijk – te verwezenlijken.
Pragmatisch
Hoewel Turkije en Rusland gezworen vijanden zijn die in de afgelopen vijf eeuwen 12 keer oorlog hebben gevoerd, zijn het ook pragmatische buren. Wederzijds economisch belang geeft meestal de doorslag. Rusland is Turkije’s op een na belangrijkste handelspartner. Turkije is het belangrijkste vakantieland voor de Russen. En Rusland levert bijna 60% van de Turkse gasconsumptie.
Maar ze blijven elkaar ook altijd met argwaan bekijken. Want Poetin beschouwt zichzelf en Rusland als de belangrijkste beschermer van de orthodoxe christenen en bestrijder van het moslim terrorisme. De Grieks-Cyprioten en de Grieken kunnen in hun conflicten met Turkije altijd rekenen op Rusland. Poetin is nog steeds niet vergeten dat Turkije de Tsjetsjeense moslim rebellen steunde. Die wilden op dezelfde manier de macht overnemen in Tsjetsjenië als de door Turkije gesteunde jihadisten dat willen doen in Syrië.
De machtsdromen van Poetin en Erdogan, die beide hun invloed willen uitbreiden in het Midden-Oosten, maakt van de voormalige vrienden nu vijanden. Assad heeft hen uit elkaar gedreven. Ankara wil de ‘massamoordenaar’ verdrijven. Moskou wil de ‘legitieme regering van president Assad’ beschermen tegen de moslim terroristen. De doodgeschoten piloot van de SU-24 straaljager is slechts een van de talloze slachtoffers van de conflicterende en botsende belangen van Poetin en Erdogan.
Eerste bespiegeling van ArtCommunication over de moeizame weg uit de serie:
Sociaal duurzame transitie van de ‘Politiek’
